De huisarts heeft – misschien wel voor het eerst in de geschiedenis- de troonrede gehaald. De koning sprak over de verschuiving van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij, over een grotere verantwoordelijkheid bij de burger voor zijn eigen zorg en welzijn en dat voor dat van zijn naaste. Een logisch gevolg is de veranderende rol van de huisarts.
Voor iedereen in de eerste lijn is het al jaren duidelijk dat de positie van de huisarts binnen de eerste lijn verschuift van generalistische behandelaar naar zorgmanager eerste lijn. Voor de zorgmanager eerste lijn is onder meer een belangrijke taak in de substitutie van zorg van de tweede lijn naar de eerste lijn en van eerste lijn naar de burger weggelegd. Bij substitutie van eerste lijn naar de burger krijgt de burger het heft in eigen hand. Vanuit een positie als rechthebbende op zorg is de burger meer en meer zelf verantwoordelijk voor passende zorg. Eigen inspanning en draagkracht zijn hierbij kernbegrippen. De sociale omgeving zorgt tot waar het kan en zorg die door professionals geleverd wordt, komt later en wordt meer en meer afhankelijk van het inkomen. Verschillende vormen van lichtere zorg komen dus weer terug bij de ‘patiënt’. Van de ‘patiënt’ wordt zelfmanagement en zelfzorg verwacht.
Op de conferentie van Lijn1 editie 2010 vertelde Tom van ’t Hek een hilarisch verhaal. Jaren geleden, toen hij als net afgestudeerde huisarts zijn praktijk startte, werd hem op 1 januari duidelijk dat hij dat jaar ongeveer 150.000 gulden uitgekeerd zou krijgen van de zorgverzekeraar. Beginnend huisarts Tom belde met de zorgverzekeraar van dienst met de vraag wat hij voor dit geld moest
doen. Doodse stilte aan de andere kant van de lijn… Na een aantal lange seconden kwam het antwoord; goed voor je patiënten zorgen!
Uit het verhaal van Tom van ’t Hek kunnen we in ieder geval twee dingen afleiden; ten eerste werd zijn praktijk voor 2002 gestart, we hebben het immers over guldens en ten tweede kon de dokter kon volledig naar eigen inzicht en zonder bemoeienis van buitenaf handelen.
Hoe anders is het nu. In het zorgakkoord waarmee de huisarts inmiddels akkoord is, vinden we de nieuwe plannen voor vergoeding van zorg binnen de huisartsvoorziening. In de nabije toekomst wordt gestuurd op organisatie en transparantie. Een klein deel basis huisartsenzorg wordt vooralsnog gewoon betaald middels het inschrijf- en consulttarief.
Al met al kunnen we rustig concluderen dat de koning altijd gelijk heeft. De eerste lijn en de rol van de huisarts zullen in de komende jaren veranderen!